Depresja pourazowa wywołana jest przeżyciem dramatycznych wydarzeń, które budzą lęk i poczucie bezsilności. Czas wystąpienia objawów i ich intensywność zależą od tego, jak długo trwał uraz psychiczny i jakie było jego nasilenie: im większa tragedia dotknęła chorego, tym dłużej będą utrzymywać się skutki zdrowotne. Potwierdza się to szczególnie w przypadku dzieci, które są maltretowane lub są świadkami przemocy w rodzinie.
Niektórzy naukowcy twierdzą, że przeżycie bardzo silnego strachu prowadzi do uszkodzenia tej części mózgu, który odpowiada za odczuwanie lęku. Konsekwencją są objawy depresji z zaburzeniami snu, wybuchami gniewu oraz nadmiernej czujności.Czynnikiem ryzyka w przypadku depresji pourazowej jest rodzinne występowanie zaburzeń nastroju (np. depresji, stanów lękowych), wczesna rozłąka z rodzicami, maltretowanie w dzieciństwie, tragiczne przeżycia w przeszłości.
Rozpoznanie zwykle stawiane jest na podstawie rozmowy z chorym, która obejmuje relację zdarzenia, opis objawów, wspomnienia z dzieciństwa, informacje o wykształceniu i karierze zawodowej oraz ocenę kontaktów z innymi ludźmi. Schorzenia, które często towarzyszą depresji pourazowej, to depresja, niepokój oraz uzależnienia od leków i narkotyków (patrz: Narkomania).
Najskuteczniejsza jest terapia skojarzona: psychoterapia w połączeniu z lekami przeciwdepresyjnymi. W specjalnie dobranych grupach terapeutycznych chory pozna inne osoby, które przeżyły podobną tragedię, oraz nauczy się radzić sobie z problemem. Naturalne sposoby terapii obejmują m.in. techniki relaksacyjne, biofeedback oraz terapię ruchów oczu EMDR.
W celu zmniejszenia lęku polecane są leki przeciwdepresyjne z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny.
Psychoterapia ma na celu dokładne przypomnienie sobie szczegółów zdarzenia, wyrażenie smutku i żalu, przeżycie okresu żałoby oraz – w końcu – powrót do normalnego życia. U dzieci skuteczna jest terapia zajęciowa (leczenie zabawą).
Masaż okazał się skutecznym środkiem redukowania lęku i stresu u niektórych ofiar klęsk żywiołowych, ale nie powinien być stosowany w przypadku osób, wobec których użyto przemocy fizycznej. Masaż musi być delikatny, najlepiej, by wykonywał go doświadczony terapeuta.