Czkawka – mimowolny skurcz przepony – zwykle nie stanowi większej dolegliwości i trwa krótko. Czkawka może pojawić się u każdego i większość kobiet w ciąży twierdzi, że odczuwa czkawkę swego nienarodzonego dziecka.
Nie wiadomo, dlaczego czasami powstają mimowolne skurcze przepony, powodujące czkawkę. Czkawka może być związana z podrażnieniem nerwów, spożyciem zbyt obfitego posiłku lub nadmiaru płynu; rzadziej bywa wtórnym powikłaniem jakiejś choroby, ale może mieć związek z zapaleniem wyrostka robaczkowego i cukrzycą.
W większości przypadków czkawka mija samoistnie, ale pacjenci usiłują często przyspieszyć jej ustąpienie, stosując różne środki domowe.
Interwencja lekarska rzadko bywa potrzebna, jeżeli jednak czkawka nie ustępuje po jednym dniu, lepiej jest pójść do lekarza, aby się upewnić, że czkawka nie jest wywołana jakąś chorobą. Do leków stosowanych w czkawce należą baklofen i chlorpromazyna. Jeśli przyczyną czkawki jest zapalenie przełyku spowodowane zarzucaniem do niego kwasu żołądkowego, lekarz może przepisać cymetydynę, ranitydynę lub omeprazol – leki hamujące wytwarzanie kwasu solnego w żołądku.
Aby powstrzymać czkawkę, fitoterapeuci zalecają ciepły napar z rumianku (Matricaria recutita), który ma działać przeciwskurczowo. Ulgę może też przynieść napój sporządzony z: 1/2 łyżeczki nalewki z mięty pieprzowej (Mentha piperita), 1/2 łyżeczki nalewki z sadica {Eupatorium perfoliatum), kilku kropli nalewki z papryki (Capsicum trutescens) oraz soku z ćwiartki cytryny rozpuszczonych w 1/4 litra gorącej wody.
Celem każdego postępowania jest zlikwidowanie lub przerwanie dopływu bodźców nerwowych powodujących czkawkę. Oto kilka sugestii, które mogą być pomocne:
♦ Weź pod język łyżeczkę cukru i pozwól mu powoli się rozpuszczać; lub połknij cukier na sucho; lub popij szklanką wody.
♦ Pochyl się do przodu i pij wodę z przeciwnej strony szklanki.
♦ Połaskocz podniebienie tamponem z waty w miejscu, gdzie podniebienie twarde przechodzi w miękkie.
♦ Wstrzymaj oddech i wykonaj ruch połykania w chwili, gdy odczuwasz przymus czknięcia. Aby przerwać czkawkę, może być konieczne powtórzenie tego manewru 2-3 razy.
♦ Przyłóż ściśle do ust torbę papierową i oddychaj do niej głęboko i szybko; wykonaj co najmniej 10 oddechów. Staraj się dokładnie uszczelnić torbę wokół ust, aby nie dostawało się do niej powietrze z zewnątrz.
♦ Possij cząstkę cytryny namoczoną w toniku lub posypaną papryką albo połknij łyżeczkę octu.
♦ Jeśli twoje dziecko ma czkawkę, połaskocz je delikatnie, polecając mu wstrzymać oddech i nie śmiać się.