Podstawą sekciarskiej indoktrynacji jest manipulacja umysłowa, zwana także uwarunkowaniem psychicznym lub praniem mózgu (ang. brain-washing).
Historia dostarcza nam wielu przykładów takich działań. Po wojnie w Korei stan umysłu Amerykanów, którzy przez długi czas byli jeńcami wojennymi, zdawał się wskazywać na to, że stosowano wobec nich pewne techniki. Miały one „oczyścić” umysł z jego poprzedniej zawartości, „wyprać” go i zbudować u danej osoby nowy sposób myślenia. Dziennikarz Edward Hunter wyjaśnia, że celem brainwashing – właśnie on rozpowszechnił to określenie
– jest „radykalna modyfikacja ducha w taki sposób, że jednostka staje się żywą marionetką, ludzkim robotem, nie uzewnętrzniając swego makabrycznego stanu wewnętrznego. Manipulacja ta służy stworzeniu mechanizmu złożonego z ciała i krwi, wyposażonego w nowe wierzenia i nowy proces myślenia, zaszczepione w zniewolonym ciele”.
Bolesna trauma wojny w Korei, poczucie klęski i winy odczuwane w Stanach Zjednoczonych, potrzeba demonizowania nieprzyjaciela bez wątpienia przyczyniły się do powstania właśnie takiej wersji wydarzeń. Tym bardziej, że wyrażenie „pranie mózgu” jest stworzone po to, aby dotknąć – jeśli tak można powiedzieć – duszy człowieka. Tymczasem mimo wyłożenia milionów dolarów, aby odwrócić konsekwencje manipulacji umysłowych, którym poddawano amerykańskich jeńców, i zastosować metodę podobnego warunkowania Koreańczyków, a następnie Wietnamczyków, ani psychiatrzy, ani współpracujące z nimi tajne służby nie zdołali wypracować żadnej pewnej metody leczenia.
Sekty niewątpliwie byłyby zadowolone, dysponując wiedzą o podobnych technikach. Dlatego próbowały wypracować metody uzależniania umysłowego. Wydawałoby się, że tak doskonała metoda nie istnieje. Tymczasem dawne lub współczesne przykłady całkowitego poddania się adeptów sekcie są na tyle liczne i wymowne, że nie pozostawiają żadnej wątpliwości co do tego, iż znaleziono skuteczne metody manipulacji, czego przykładem są choćby dobrowolne kastracje członków sekty Heaven’s Gate (Niebiańskie Wrota), zamordowanie uczniów Aum, zamordowanie lub popchnięcie do samobójstwa adeptów Zakonu Świątyni Słońca.
Techniki stosowane współcześnie nie są co prawda na tyle doskonałe, by stworzyć bezbłędnego, doskonałego robota, jednak są na tyle skuteczne, że budzą grozę i uzasadniają potrzebę ich zbadania i ujawnienia.