Chociaż przyczyny powstawania mięśniaków nie są znane, ich rozwój związany jest z działaniem hormonów. Z tego powodu doustne środki antykoncepcyjne, podawanie estrogenów i ciąża mogą powodować ich wzrost i rozprzestrzenianie się.
Dysfunkcyjne krwawienia miesiączkowe są wynikiem zaburzenia stymulacji estrogenowej, jakiej podlega błona śluzowa macicy. Do dysfunkcyjnych krwawień miesiączkowych może dochodzić przy guzach jajników, otyłości i cyklach bez-owulacyjnych u kobiet 40-letnich i starszych.
Najczęstszą przyczyną wypadania macicy jest rozciągnięcie utrzymujących ją więzadeł macicy. Często ma to miejsce w czasie porodu. Nadwaga bywa dodatkowym czynnikiem sprzyjającym wypadaniu macicy (patrz także: Rak trzonu macicy).
Mięśniaki często zostają wykryte podczas rutynowego badania ginekologicznego, a potwierdza ich obecność badanie USG.
Można również wykonać biopsję błony śluzowej macicy (w przypadku bardzo obfitych krwawień potrzebne może być wyłyżeczkowanie macicy), co w połączeniu z danymi z wywiadu chorobowego umożliwi potwierdzenie rozpoznania dysfunkcyjnych krwawień miesiączkowych.
Wypadanie macicy można łatwo rozpoznać podczas normalnego badania ginekologicznego. Po wprowadzeniu wziernika pochwowego lekarz poprosi cię o zakasłanie; wówczas będzie mógł stwierdzić wypadanie macicy.
Dawniej jedynym sposobem leczenia wszelkich chorób macicy było usunięcie tego narządu, ale wraz z rozwojem medycyny i zwiększeniem troski o zdrowie kobiet zaczęto stosować również inne, konwencjonalne i naturalne metody leczenia.
Metody leczenia mięśniaków są zróżnicowane, zależą od konkretnej sytuacji chorobowej. Ważne jest to, że histerektomia (usunięcie macicy), zabieg powszechnie polecany, nie zawsze jest konieczna u kobiet mających mięśniaki. Jeśli mięśniaki nie powodują żadnych dolegliwości, możesz zastanowić się nad ewentualnym pozostawieniem ich bez leczenia. Nie wszystkie mięśniaki rosną. Nawet te o dużych rozmiarach mogą nie dawać objawów. Większość zmniejsza się po menopauzie. Trzeba jednak obserwować ich rozmiary i co pół roku zgłaszać się na badania kontrolne.
Aby zapobiegać wzrostowi mięśniaków, lekarz może zalecić odstawienie hormonalnych środków antykoncepcyjnych lub przerwanie terapii hormonalnej (jeśli wśród podawanych hormonów znajduje się syntetyczny estrogen). W celu zmniejszenia wielkości mięśniaków mogą być przepisywane leki z grupy antagonistów hormonów uwalniających go-nadotropiny (GnRH), ale są kosztowne i nie mogą być stosowane dłużej niż przez 6 miesięcy (by uniknąć ryzyka osteoporozy). Leki te mogą również powodować wczesne wystąpienie objawów menopauzy, a jeśli terapia zostanie przerwana, mięśniaki czasem odrastają znowu.
Mięśniaki można także usunąć (wyłuszczyć) chirurgicznie. Zabiegu tego nie poleca się jednak, jeżeli mięśniaki nie powodowały ostrych bólów brzucha i gdy kobieta chce mieć dzieci. Po wyłuszczeniu w ciągu 5 lat od zabiegu mięśniaki odnawiają się u 10-30% operowanych kobiet.
U większości kobiet cierpiących na dysfunkcyjne krwawienia maciczne stosuje się hormonalne tabletki antykoncepcyjne w celu uregulowania cyklu miesiączkowego. Leczenie to nie usuwa przyczyn nieprawidłowych krwawień. Jest natomiast wygodnym sposobem eliminowania objawów i, o ile zaleca je lekarz, może być stosowane aż do okresu menopauzy. Progestageny lub GnRH również bywają przepisywane w celu opanowania krwawień. Jednakże efekty działania tych leków mogą być widoczne dopiero po 30 dniach leczenia, trzeba także pamiętać o możliwości występowania wielu skutków ubocznych.
Wykonanie histerektomii jest zalecane w poważnych przypadkach schorzeń macicy, takich jak nie dające się opanować obfite krwawienia, ciągłe bóle lub częste oddawanie moczu wynikające z ucisku mięśniaków na pęcherz.
Zabieg zwany ablacją endometrium (zniszczenie błony śluzowej macicy przy użyciu lasera) pozwala opanować krwawienia. Ablacja endometrium stanowi alternatywę dla histerektomii i jest mniej inwazyjna. Obecnie ablacja wykonywana jest także innymi metodami, bez użycia promieni lasera.
W przypadku daleko posuniętego wypadania macicy zamiast operacji brzusznej konieczne może być wykonanie histerektomii drogą pochwową.
Jeśli masz wypadającą macicę, ale nie chcesz się poddać operacji, lekarz może zaproponować ci inną metodę postępowania. Polega ona na umieszczeniu w pochwie plastikowego pierścienia (pessarium), który będzie utrzymywał macicę na właściwym miejscu. Musi być wymieniany co 3-6 miesięcy (a w tym czasie należy go wyjmować w celach higienicznych), nie jest to więc rozwiązanie problemu „na zawsze”.
ODŻYWIANIE, WITAMINY I MINERAŁY
Stosowanie diety bogatej w błonnik i niskotłuszczowej zmniejszy wytwarzanie estrogenów i przywróci równowagę hormonalną, co może skutecznie powstrzymać wzrost mięśniaka. Może go też zahamować wzbogacenie diety w witaminę C, bioflawonoidy – występujące w owocach cytrusowych, cebuli i warzywach liściastych – oraz witaminy A i E. W przypadku wypadania macicy oraz mięśniaków dieta wysokobłonnikowa zmniejszy problemy z wypróżnianiem.
Preparaty multiwitaminowe i mineralne oraz dieta wysokobłonnikowa i niskotłuszczowa zawierająca warzywa i wyroby z pełnych ziaren pomogą przywrócić równowagę poziomów hormonów, której brak przyczynia się do powstawania dolegliwości macicy.
STYL ŻYCIA
Jeśli obfite krwawienia są objawem mięśniaków, trzeba ograniczyć codzienne obowiązki i więcej odpoczywać podczas menstruacji.
Choroby macicy nie są wywoływane jakimś jednym czynnikiem, jak np. choroby zakaźne, więc trudno się przed nimi ustrzec. Istnieje jednak związek pomiędzy zachorowaniami a poziomem estrogenów i zaburzeniami cyklu miesiączkowego. Wprawdzie utrzymywanie niskotłuszczowej i bogatej w błonnik diety, właściwy odpoczynek i unikanie stresów nie chronią całkowicie przed chorobami macicy, ale jest to na pewno korzystna metoda postępowania.