Pierwszy atak choroby przebiega na ogół łagodnie, utrzymuje się tylko kilka dni, po czym następuje długi okres remisji trwającej niekiedy kilka lat, zanim wystąpi ponowny epizod. Objawy są bardzo różne. Należą do nich:
♦ Osłabienie siły mięśniowej, sztywność (spastyczność) lub drętwienie w jednej lub kilku kończynach.
♦ Uczucie mrowienia, kłucia, ociężałości, opasującego ucisku w jednej lub kilku kończynach albo w tułowiu.
♦ Drżenie, niestabilność, zaburzenia równowagi i koordynacji ruchów.
♦ Zamazane lub podwójne widzenie, szybkie mimowolne ruchy gałki ocznej.
♦ Nietrzymanie moczu lub stolca.
♦ Zmęczenie: uczucie ogólnego znużenia lub skrajne wyczerpanie.
ZGŁOŚ SIĘ DO LEKARZA, JEŚLI:
♦ Pojawią się objawy związane ze stwardnieniem rozsianym. Ponieważ niektóre z nich charakteryzują także inne choroby, wczesne rozpoznanie stwardnienia rozsianego ma istotne znaczenie we właściwym leczeniu.
♦ Masz ostry rzut choroby; wstrzyknięcie sterydów może uśmierzyć ból.
Mielina – substancja tłuszczowa osłaniająca i chroniąca włóknistą wypustkę (akson) komórki nerwowej w ośrodkowym układzie nerwowym – przyczynia się także do szybszego przewodzenia sygnałów elektrycznych, wędrujących drogami nerwowymi dla wywołania ruchów mięśni i innych procesów fizjologicznych. Stwardnienie rozsiane powoduje rozpad mieliny, co blokuje przepływ bodźców nerwowych i prowadzi do postępujących zaburzeń koordynacji ruchowej i innych czynności organizmu.
Nikt nie wie, jaka jest przyczyna SM; większość badaczy przypisuje pewną rolę w jej powstawaniu układowi odpornościowemu (immunologicznemu). Niewykluczone, że jakiś wirus wywołuje reakcję autoimmunologiczną, która polega na tym, że układ odpornościowy atakuje tkanki własnego organizmu, traktując je błędnie jak obcego intruza. Wysuwano także hipotezę, że SM może powstać w wyniku silnego wstrząsu emocjonalnego lub urazu fizycznego, działających na układ odpornościowy.
Za możliwą przyczynę przyjmowano także czynniki pokarmowe. Próbując wyjaśnić częstsze występowanie choroby na północy, niektórzy badacze zwracali uwagę na większe spożycie w tych rejonach czerwonego mięsa, produktów mlecznych i nasyconych tłuszczów zwierzęcych. Pacjenci z SM mieliby gorzej wchłaniać wielonienasycone kwasy tłuszczowe, mające duże znaczenie w przemianie wszystkich pokarmów, zwłaszcza tłuszczów nasyconych. Następstwem tego byłby nadmiar tłuszczów nasyconych w organizmie. Opracowano różne diety lecznicze mające na celu skorygowanie tej zaburzonej równowagi; niektóre z nich okazały się nawet dość skuteczne, żadna jednak nie może być uznana za uzdrawiającą.
Niektórzy badacze podejrzewają udział czynników ekologicznych. Na liście potencjalnych winowajców znajdują się: ołów, pestycydy, spaliny z silników wysokoprężnych, substancje chemiczne w wodzie z kranu, rozpuszczalniki organiczne, spaliny z domowych urządzeń gazowych i ogrzewaczy wody, zanieczyszczenia tlenkiem węgla.