Zapewne każdy z nas odczuwa od czasu do czasu pogorszenie nastroju, szczególnie wtedy, gdy ma poważny problem lub przeżył jakąś tragedię. Mówiąc o depresji jako o chorobie, mamy na myśli stan o wiele poważniejszy niż tylko czasowe osłabienie kondycji psychicznej człowieka. Na depresję cierpi 25% kobiet, 10% mężczyzn i 5% nastolatków. Depresja jest jednym z najczęściej występujących problemów psychologicznych.
Terminem reakcja depresyjna (depresja reaktywna) określa się zły nastrój, spotęgowany wstrząsem psychicznym. Choć objawy mogą być bardzo nasilone, zwykle ustępują bez leczenia, najczęściej po upływie kilku tygodni do 6 miesięcy.
Depresja przewlekła nie różni się objawami od depresji reaktywnej, ale trwa dłużej, nawet do 2 lat.
Choroba depresyjna jest poważnym schorzeniem psychicznym, w znacznym stopniu upośledzającym prawidłowe codzienne funkcjonowanie chorego, niekiedy nawet prowadzącym do samobójstwa. Objawia się nie tylko obniżeniem nastroju, ale także zobojętnieniem na wydarzenia dziejące się wokół, uczuciem ciągłego zmęczenia, problemami ze snem, poczuciem winy i bezradności. Chorzy często tracą kontakt z rzeczywistością, mogą wystąpić urojenia i omamy. Choroba depresyjna może być skutecznie leczona, często jednak pozostaje niezdiagnozowana wskutek mylenia jej z reakcją depresyjną. Depresja jest chorobą nawracającą (cykliczną). Mimo iż pierwszy rzut choroby kończy się zazwyczaj remisją, odsetek nawrotów jest wysoki – u 60% chorych w ciągu pierwszego roku, u 75% w ciągu 10 lat. Kolejne nawroty depresji pojawiają się spontanicznie, ostry okres choroby trwa zwykle od 6 do 12 miesięcy. Depresja wymaga leczenia, gdyż stwarza zagrożenie życia chorego (samobójstwa) oraz znacznie upośledza zdolność do normalnego funkcjonowania na co dzień.
Objawy depresji mogą wystąpić w każdym wieku, także w dzieciństwie. Badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych wykazały, że 1,8% dzieci przed okresem dojrzewania i 4,7% nastolatków w wieku 14-17 lat cierpi na różne postacie depresji. Objawy choroby pojawiają się najczęściej w wieku średnim, ale najwięcej chorych to osoby starsze, które nie radzą sobie ze zniedołężnieniem fizycznym, śmiercią bliskich czy też zbliżającym się kresem ich własnego życia. Samobójstwa są najczęstsze w grupie wdowców w starszym wieku.
Aby rozpoznać depresję, u chorego muszą wystąpić przynajmniej 4 objawy z wymienionych poniżej:
♦ Stale utrzymujące się uczucie smutku, pesymizm.
♦ Poczucie winy, beznadziei, bezradności, niska samoocena.
♦ Brak zainteresowania codziennymi sprawami, nieumiejętność przeżywania przyjemności (także w sferze seksu).
♦ Trudności w koncentracji.
♦ Bezsenność lub nadmierna senność.
♦ Chudnięcie lub tycie.
♦ Stałe uczucie zmęczenia, całkowity brak energii.
♦ Niepokój, podniecenie, nerwowość.
♦ Myśli samobójcze, rozmyślanie o śmierci.
♦ Spowolnienie ruchów i mowy.
U dzieci i nastolatków:
♦ Bezsenność, zmęczenie, bóle głowy, bóle brzucha, zawroty głowy.
♦ Apatia, wycofywanie się z życia towarzyskiego, chudnięcie.
♦ Nadużywanie alkoholu lub narkotyków, trudności w koncentracji, problemy w nauce.
♦ Odsunięcie się od rodziny i przyjaciół.
Jeżeli depresja ma charakter przewlekły, objawy mogą być mniej liczne, słabiej wyrażone, ale za to trwają dłużej.
ZGŁOŚ SIĘ DO LEKARZA, JEŚLI: Ty lub twoje dziecko macie myśli samobójcze albo inne objawy wskazujące na ostrą (reaktywną) lub przewlekłą depresję. Lekarz może ci pomóc.
Pamiętaj: Istnieje wyraźna różnica pomiędzy chwilowym pogorszeniem nastroju – jakże często nazywanym depresją! – a poważną chorobą określaną tym terminem. Nie denerwuj się, jeśli zdarzy ci się być w gorszym nastroju. Jeżeli jednak czujesz, że nie poradzisz sobie z problemami, zasięgnij porady psychologa bądź psychiatry.