Macica jest tworem mięśniowym, w jej wnętrzu znajduje się jama macicy. Macica ma kształt gruszki i leży w miednicy małej za pęcherzem moczowym, przed odbytnicą. Niżej położona część macicy zwęża się i tworzy szyjkę macicy, łączącą się z pochwą. Jajowody odchodzą z górnej części macicy, po jej obu stronach. Macica wyścielona jest błoną śluzową (endometrium), ulegającą cyklicznym zmianom w zależności od cyklu miesiączkowego. Podczas normalnego procesu rozrodczego zapłodniona komórka jajowa zagnieżdża się w ścianie macicy. To tutaj embrion rozwija się w płód, który rośnie i jest odżywiany aż do czasu urodzenia.
Objawy:
♦ Obfite, przedłużające się lub nieregularne krwawienia z dróg rodnych, którym towarzyszy ból w dole brzucha lub plecach, mogą wskazywać na mięśniaki (łagodne guzy macicy).
♦ Trudności w oddawaniu moczu i stolca, nie-trzymanie moczu podczas śmiania się lub kaszlu, bóle krzyża; może to być objaw wypadania macicy.
♦ Krwawienie między miesiączkami lub po menopauzie wskazuje na możliwe istnienie raka trzonu macicy.
♦ Nawracające, nieprawidłowe krwawienia przed menopauzą, zwane dysfunkcyjnymi krwawieniami z macicy.
Macica jest zwykle pochylona nieco ku przodowi, ale u 20% kobiet znajduje się w tyłozgięciu. Zwykle tego typu pochylenie istnieje od urodzenia, jednak do zmiany położenia macicy może dochodzić w przebiegu wzrostu guzów, zapalenia przydatków lub endometriozy. Tyłozgięcie macicy zazwyczaj nie powoduje żadnych dolegliwości.
Nieprawidłowe krwawienie z błony śluzowej macicy określane jest mianem zaburzeń miesiączkowania. Krwawienia takie, które objawiają się obfitością miesiączki, trwaniem przez ponad 8 dni (menorrhagia)oraz krwawieniami między miesiączkowymi (metrorrhagia), lub miesiączki występujące częściej niż co 18 dni (polimenorrhea) mogą spowodować niedobory żelaza i niedokrwistość.
O wypadaniu macicy mówi się, gdy pozycja macicy ulega obniżeniu, niekiedy znacznemu, tak że w ciężkich przypadkach jest widoczna w szparze sromowej. Dolegliwość ta jest najpowszechniejsza u kobiet w średnim wieku, które rodziły dzieci o wadze powyżej 4 kg, lecz może się również zdarzyć u kobiet bezdzietnych. W ostatnich latach przypadki wypadania macicy nie są już tak częste jak dawniej, ponieważ kobiety przeciętnie rodzą mniej dzieci.
Charakterystyczne dla macicy mięśniaki mogą być zlokalizowane na zewnątrz narządu, wewnątrz ściany, mogą też wypuklać się do jamy macicy. Są to guzy łagodne, zbudowane z tkanki mięśniowej i włóknistej. Mięśniaki mogą mieć bardzo różne rozmiary, zwykle rosną powoli. Występują u ponad 20% kobiet w wieku powyżej 35 lat.
Chociaż mięśniaki z reguły nie powodują przykrych objawów i nie są groźne, mogą prowadzić do powiększenia i zniekształcenia macicy oraz utrudniać zajście w ciążę. Czasami mięśniak położony na zewnętrznej powierzchni macicy ulega skręceniu lub dochodzi do sytuacji, w której dopływ krwi do rosnącego guza jest zbyt mały, by zaspokoić jego wymagania energetyczne i tlenowe. Wówczas poczujesz nagły, ostry ból w dole brzucha. Jest to bezwzględne wskazanie do wizyty w gabinecie lekarskim i usunięcia mięśniaka.
Mięśniaki mogą powodować ucisk na pęcherz i jelita, a także bolesność w trakcie współżycia seksualnego. Jeśli stają się przyczyną obfitych miesiączek, mogą doprowadzić do niedokrwistości. Dość często zdarza się jednak, że nie dają żadnych objawów. Ponieważ są wrażliwe na działanie hormonów, mogą mieć tendencję do powiększania w czasie trwania ciąży. U kobiet po menopauzie kurczą się, ale tylko wtedy, gdy nie stosuje się estrogenów w hormonalnej terapii zastępczej.