Schizofrenię rozpoznaje się wtedy, gdy wystąpią co najmniej dwa z niżej podanych objawów:
♦ Urojenia.
♦ Omamy (halucynacje).
♦ Nieskładna mowa.
♦ Irracjonalne lub katatoniczne zachowania, takie jak osłupienie, sztywność albo zwiotczenie kończyn.
♦ Objawy negatywizmu, takie jak inercja, milczenie, apatia.
Objawy te zwykle idą w parze z istotnym zmniejszeniem zdolności do współdziałania z innymi ludźmi.
Nowoczesna era farmakologicznego leczenia schizofrenii datuje się od roku 1952, czyli od wprowadzenia neuroleptyku – chlorpromazyny. Był to pierwszy lek, który okazał się skuteczny w zwalczaniu ostrych objawów choroby, skracając okres hospitalizacji od kilku lat do kilku dni i obniżając o ponad 50% liczbę nawrotów. Nie wszyscy pacjenci jednak reagują na chlorpromazynę. Działanie na długą metę jest mniej skuteczne niż doraźne. Przewlekłe przyjmowanie leku może też prowadzić do wystąpienia niepożądanych objawów ubocznych, głównie neurologicznych, do zaburzeń mięśniowych, tzw. dyskinezy opóźnionej, polegającej na mimowolnych ruchach mięśni twarzy w postaci grymasów i ruchów ssania.
Klozapina pomaga wielu chorym niereagującym na inne leki neuroleptyczne i nie powoduje dyskinezy, ale lek ten u 1 % pacjentów wywołuje poważny spadek liczby krwinek białych, dlatego konieczne jest wykonywanie raz na tydzień badania krwi. Nowy lek – resperidon – nie powoduje tych powikłań. Aby zapobiec nawrotom, większość pacjentów wymaga bezterminowego przyjmowania leków neuroleptycznych. Dodatkowo mogą być zastosowane leki przeciwdepresyjne do leczenia objawów ubocznych, takich jak sztywność, drżenie lub depresja.
Sama psychoterapia, bez leczenia farmakologicznego, ma niewielką wartość. Jednak podtrzymująca i życzliwie prowadzona terapia psychiczna pomaga pacjentowi z rozpoznaną schizofrenią zrozumieć chorobę i powrócić do życia społecznego i rodzinnego.
ODŻYWIANIE, WITAMINY I MINERAŁY
Istnieją poważne dowody na to, że kwas foliowy (jedna z witamin B complex) skutecznie wspomaga leczenie. Również witamina C zwiększa efektywność leku psychiatrycznego – haloperidolu, a witamina E może usuwać objawy dyskinezy opóźnionej, zwłaszcza we wczesnych stadiach choroby. Bardziej kontrowersyjny jest korzystny wpływ cynku, manganu i niacyny.