Napad dny, zwanej też artretyzmem lub skazą moczanową, pojawia się niespodziewanie i -z niewiadomej przyczyny – w środku nocy. Objawy to silny ból stawu – najczęściej palucha (tzw. podagra), czasami innych stawów: kolana, łokcia, kciuka lub palców. Napad dny jest nieoczekiwany i niezwykle bolesny. Szybko rozpoczęte leczenie likwiduje ból i stan zapalny w ciągu kilku dni, napad może się jednak powtórzyć.
W 9 na 10 przypadków dna występuje u mężczyzn w średnim wieku. Połowa z nich ma predyspozycję wrodzoną. Dna jest rzadko spotykana u kobiet i bardzo rzadko u dzieci. Szczególną skłonność wykazują mężczyźni z nadwagą lub nadciśnieniem tętniczym, zwłaszcza jeśli przyjmują tiazydowe leki moczopędne w celu zmniejszenia ilości wody zatrzymywanej w organizmie.
Dna jest właściwie odmianą zapalenia stawów, swoistą reakcją na drażniące złogi kryształów moczanowych powstających w jamie stawowej. Pomimo wyjątkowo silnego bólu na początku choroby, daje się szybko wyleczyć; w łagodnie przebiegających przypadkach wystarcza sama dieta. Przewlekłe napady dny wymagają jednak długotrwałego leczenia, aby zapobiec uszkodzeniu stawów i chrząstek, a także nerek przez produkowany w nadmiernej ilości kwas moczowy.
U pacjentów z przewlekłą dną pojawiają się z czasem małe twarde guzki, zwane guzkami dnawymi, umiejscowione w tkankach miękkich na palcach rąk i stóp oraz w płatkach usznych. Są to skupienia kryształów kwasu moczowego, które mogą powodować ból, sztywność i uwypuklenia. Podobne złogi powstające w nerkach tworzą bolesne i potencjalnie niebezpieczne kamienie nerkowe.
Napadowy silny ból stawu, najczęściej palucha lub kostki (stawu skokowego), czasami kolana.
Obrzęk, stan zapalny i uczucie gorąca w stawie. W skrajnych przypadkach – na zmianę dreszcze i gorączka. Napad dny zwykle pojawia się niespodziewanie i może nawracać, ale typowo objawy nie trwają dłużej niż tydzień.
Dnę wywołuje nadmiernie wysoki poziom kwasu moczowego we krwi. Kwas moczowy jest ważnym produktem przemiany materii, a jego nadmiar zostaje odfiltrowany i wydalony przez nerki z moczem. Gdy organizm produkuje za dużo kwasu moczowego lub nie potrafi go wydalić, kryształki moczanu sodu tworzą złogi w stawach i ścięgnach, powodujące stan zapalny, ucisk i silny ból. Chociaż dokładny mechanizm powstawania dny jest nieznany, choroba często wiąże się z urazem, zabiegiem chirurgicznym, okresami stresu lub jest reakcją na alkohol i pewne leki, w tym na antybiotyki. Dna może pojawić się także w przebiegu niektórych nowotworów. Badania wskazują na związek między dną a chorobami nerek, niedoborem enzymów i zatruciem ołowiem. Dna może także towarzyszyć łuszczycy lub niedokrwistości. Skłonność do dny może mieć charakter dziedziczny; powtarzające się napady dny są częste przy podwyższonym poziomie kwasu moczowego we krwi.
Dna rzekoma jest schorzeniem podobnym, ale na ogół nie tak bolesnym; powodują ją kryształki moczanu wapnia odkładające się w stawach. Dnę rzekomą, występującą częściej po 60. roku życia u obu płci, leczy się środkami przeciwzapalnymi lub – w cięższych przypadkach – operacyjnie, a następnie wstrzykiwaniem kortyzonu.