Błonnik
Właściwości:
- ułatwia trawienie
- leczy jelita
- zmniejsza stężenie cholesterolu
- pomaga w zaparciach, biegunkach, zespole jelita drażliwego, hemoroidach
- stabilizuje stężenie glukozy we krwi
- ułatwia odchudzanie
- zapobiega kamieniom żółciowym
Dostępny jako:
- granulki
- płatki śniadaniowe z otrębami
- proszek
Hipokrates mawiał, że pieczywo razowe jest zbawienne dla jelit. Lecznicze właściwości błonnika zaczęto doceniać dopiero ok.40 lat temu, gdy dwaj brytyjscy lekarze, pracujący w Afryce odkryli, że dieta bogata w błonnik zapobiega niektórym chorobom.
Co to takiego?
Nie posiadając właściwości odżywczych jest bardzo ważny dla zdrowia zarówno w swej rozpuszczalnej, jak także nierozpuszczalnej postaci. Błonnik rozpuszczalny występuje w owocach i warzywach, mące owsianej, orzechach i roślinach strączkowych. Jest materiałem budulcowym roślinnych błon komórkowych. Pęcznieje w wodzie. Jest rozkładany w jelicie grubym na prostsze substancje przez bakterie. W dużej ilości zawierają go nasiona babki płesznik.
Błonnik nierozpuszczalny występuje w ziarnach zbóż. Głównie składa się z celulozy, która łączy się z wodą, ale nie pęcznieje. Nie jest trawiony.
Jakie ma działanie?
Wchłania nadmiar wody z jelit, przez co stolec jest bardziej obfity i bardziej miękki. Przywierając do cząstek cholesterolu sprawia, że są wydalane wraz z nim, dzięki czemu skutecznie zmniejsza jego poziom w organizmie.Błonnik rozpuszczalny nie jest trawiony, ale bakterie znajdujące się w jelitach doprowadzają do jego fermentacji i przetwarzają go w kwasy tłuszczowe, mające bardzo ważną rolę w odżywianiu. Błonnik nierozpuszczalny (np. Celuloza) reguluje działanie jelit i łączy się z substancjami rakotwórczymi i toksynami, dzięki czemu są wydalane wraz z nim z organizmu.
Niedobór błonnika może być powodem wielu chorób zwyrodnieniowych, np. Serca, uchyłkowatości czy cukrzycy. W zdrowej diecie powinno się znajdować 18 g błonnika dziennie. Większość Polaków spożywa go znacznie mniej. Jedna kromka chleba razowego zawiera aż 5g błonnika.
Pożywienie bogate w błonnik pomaga zapobiegać zaparciom i powstawaniu hemoroidów zwiększając zawartość wody w stolcu. Jedząc pokarmy zawierające duże ilości błonnika rozpuszczalnego zmniejszamy zapotrzebowanie na insulinę, ponieważ spowalnia on proces wchłaniania glukozy z pożywienia. Ogranicza także przedostawanie się cholesterolu z jelit do krwiobiegu, tym samym zmniejszając zawartość we krwi. Badacze przez ponad 6 tygodni podawali codziennie pacjentom z dużym stężeniem cholesterolu 10g babki płesznik. Okazało się, że poziom „złego” cholesterolu zmniejszył się w ich organizmach od 6 do 20%.
Babka płesznik jest doskonałym źródłem błonnika rozpuszczalnego. Reguluje pracę jelit w biegunkach i zaparciach. Powinny ją stosować osoby cierpiące na zespół jelita drażliwego.
Błonnik pomaga zrzucić zbędne kilogramy. Wchłania wodę, przez co pęcznieje, co powoduje z kolei poczucie sytości. Opóźnia moment opuszczenia żołądka przez pożywienie. Produkty zawierające duże ilości błonnika (np. Siemię lniane) zawierają estrogeny roślinne (tzw. lignany), którym przypisuje się działanie przeciwnowotworowe. Są wyjątkowo skuteczne w przeciwdziałaniu rakowi sutka. Uważa się, że babka płesznik zapobiega powstawaniu kamieni żółciowych. Badania potwierdzające tę tezę wykonano w Meksyku na dużej grupie osób o wysokim ryzyku zachorowalności.
Dawkowanie
Należy rozpoczynać od niewielkich dawek: 1-2 g podczas każdego posiłku. Stopniowo można je zwiększyć do 1- 3 łyżek (max. 10 g) proszku rozpuszczonych w szklance soku lub wody 2- 3 razy dziennie. Nie należy przekraczać dawki 30g dziennie.
Użycie
Przyjmując preparaty zawierające błonnik należy dostarczać organizmowi duże ilości płynów, ponieważ wchłania wodę. Przez 2 godz. po przyjęciu tych preparatów nie należy przyjmować innych leków, ponieważ hamuje ich wchłanianie. Kobiety w ciąży powinny skonsultować się z lekarzem.
Skutki uboczne
Nagłe dostarczenie organizmowi dużej dawki błonnika może spowodować wzdęcia i bóle brzucha. Dotyczy to głównie roślin strączkowych. U niektórych osób produkty zawierające duże ilości błonnika mogą podrażniać żołądek.
Ciekawostki
- W średniowiecznej Europie medycy arabscy zapisywali przeciw zaparciom środek zwany diagridium, którego głównym składnikiem były nasiona babki płesznik.
- W USA przez 10 lat prowadzono badania, w których wzięło udział ponad 68 tys. Pielęgniarek. Wykazały one, że pielęgniarki jedzące duże ilości płatków śniadaniowych zawierających duże ilości błonnika były znacznie mniej narażone na choroby serca.
- Otręby pszenne składają się z błonnika w ok. 40%. Każda porcja produktów z otrębów pszennych, np. Płatków śniadaniowych zawiera ok. 3 g błonnika. Ten rodzaj błonnika najskuteczniej chroni przed rakiem okrężnicy.
- Błonnik może utrudniać wchłanianie niektórych pierwiastków, np. Wapnia u dzieci i żelaza u kobiet. Nie zostało to do tej pory udowodnione badaniami.
Uwaga!!
- Duża dawka błonnika może zmniejszać działanie niektórych leków, np. Doustnych środków antykoncepcyjnych i leków zmniejszających poziom cholesterolu.
- Połykanie tabletek/ kapsułek zawierających błonnik może być niebezpieczne. Po nasyceniu wodą pęcznieją, przez co mogą utknąć w gardle bądź jelitach.
- Jeśli wystąpi reakcja alergiczna (rzadko spotykana) na babkę płesznik, objawiająca się trudnością w oddychaniu i wysypką należy zgłosić się do lekarza.